CƠ CHẾ ĐỒNG HỒ ĐIỂM CHUÔNG - BẠN ĐÃ HIỂU HẾT HAY CHƯA?

1. Sự ra đời của đồng hồ điểm chuông

Đồng hồ điểm chuông là một tính năng phức tạp lâu đợi nhất trong thế giới chế tác đồng hồ. Được sử dụng lần đầu trong đồng hồ treo tường, nó gồm một hệ thống răng cưa và cam hình ốc sên, cho phép nó có thể “lặp lại” thời gian theo yêu cầu bằng cách điểm lên những tiếng chuông. Tính năng này rất có ích trong việc cho biết thời gian trong bóng tối, nhưng từng bị coi là thừa thãi khi xuất hiện đèn trong gia đình. Đã từng tồn tại rất nhiều những dạng đồng hồ điểm chuông như đồng hồ điểm chuông theo khắc (1/4 giờ) hay điểm chuông tới phút.

Chức năng điểm chuông tới phút đã có sự cải tiến lớn khi được chuyển từ đồng hồ treo tường sang đồng hồ đeo tay. Thay cho những chiếc chuông, những sợi dây dã qua điều chỉnh gọi là gong (chuông đĩa) được sử dụng để tiết kiệm không gian trong đồng hồ. Những về mặt cấu trúc thì không có gì thay đổi. Chiếc đồng hồ điểm chuông truyền thống được khởi động bằng cách nhấn và thả một nút bấm hoặc một nút trượt phía mặt bên của vỏ đồng hồ Hành động này lên dây cho lò xo để cung cấp năng lượng cho bộ truyền động điểm chuông, bộ phận này sử dụng hai chiếc búa để đánh vào hai chuông đĩa để tạo ra âm thanh trầm bổng. Âm trầm để thể hiện cho giờ, sự liên tiếp giữa hai âm thanh để biểu thị cho khắc (1/4 giờ) và âm bổng để đánh dấu cho phút. Ví dụ như vào 4h35, sẽ có 4 âm trầm, hai âm kết hợp và năm âm bổng. “Dong dong dong dong, ding-dong ding-dong, ding ding ding ding ding”.

2. Tạo nên một kiệt tác

Điểm chuông tới phút luôn là một trong những tính năng thách thức người chế tạo với nhiều thử thách nhất vì độ phức tạp của nó, vì thé nên không thể chế tạo theo số lượng nhiều hoặc đại trà. Độ phức tạp của nó khiến số lượng các chi tiết có thể lên đến hơn một trăm. Những bộ phận này phải được sản xuất, lắp ráp và điều chỉnh một cách hoàn hảo không tì vết để đồng hồ điểm chuông có thể hoạt động trơn tru. Nếu như cam ốc sên một lúc nào đó do đẽo gọt không chính xác hoặc có quá nhiều hành trình chết, răng cưa có thể “đọc” sai thời điểm và chuông sẽ điểm vào lúc 0 giờ thay vì 2:58.

3. Đánh giá âm thanh đồng hồ điểm chuông

Việc chức năng điểm chuông có hoạt động trơn tru không chỉ là một phần trong câu đố. Xét cho cùng thì chất lượng âm thanh vẫn là tiêu chí để đánh giá một chiếc đồng hồ điểm chuông, thông qua một vài thông số liên quan như tiếng ồn, âm lượng và âm sắc. Không khó để định rõ tiếng ồn. Thường thì các bộ phận trong đồng hồ đếm phút không nên tạo ra những tiếng động không cần thiết khi đang hoạt động. Nguyên nhân chính đến từ bộ điều chỉnh có nhiệm vụ điều khiển nhịp độ cho chiếc búa khi gõ vào đĩa chuông. Có hai hệ thống thường được dùng – một chiếc hoạt động như một bộ thoát để làm giảm tốc độ của bộ truyền động điểm chuông, trong khi chiếc thứ hai sử dụng quả tạ gắn với lò xo để làm nhiệm vụ tương tự. Giảm thiểu tiếng ồn khá đơn giản qua việc sử dụng hệ thống thứ hai, bộ phận điều chỉnh sự im lặng, bởi vì hệ thống thứ nhất tạo ra tiếng rì rầm có thể nghe rõ.

Thế còn âm lượng và âm sắc của chức năng điểm chuông tới phút thì sao? Nói ngắn gọn thì một vài yếu tố liên quan có thể được định dạng và chỉnh sửa để cải tiến cho hai tính chất này. Ví dụ như điều chỉnh và đồng bộ hóa cho bộ truyền động diểm chuông có thể cung cấp nhiều năng lượng hơn cho những chiếc búa và khiến chúng gõ đĩa chuông mạnh hơn. Tuy nhiên nếu xem xét kĩ thì những chiếc búa cần được cung cấp năng lượng vừa phải và phải lui về vị trí ngày lập tức sau khi gõ đĩa chuông, nếu không tiếng chuông được tạo ra nghe như bị nghẹt tiếng. Thiết kế của búa và đĩa chuông, từ hình học cho đến chất liệu, là rất quan trọng. Chẳng hạn như chuông đĩa kiểu nhà thờ sẽ xoay vòng quanh máy chuyển động hai lần thay vì một lần, nghĩa là sẽ có gấp hai lần thay vì một lần, nghĩa là sẽ có gấp hai lần khối lượng rung động với âm sắc thấp hơn và âm lượng cao hơn. Chất liệu và độ dày của vỏ đồng hồ cũng đóng vai trò lớn. Vàng được coi là có âm thanh “thánh thót” hơn bạch kim đặc, nhưng có những nhà sưu tầm chỉ thích sưu tầm đồng hồ điểm chuông tới phút với vỏ bạch kim vì âm thanh của nó.

Xem thêm: Những điều bạn chưa biết về đồng hồ chu kì mặt trăng(Moon Phase)

Mặc dù nhà chế tác đồng hồ có thể không thay đổi được chất liệu hay độ dày của vỏ đồng hồ điểm chuông tới phút, nhưng họ lại có những dụng cụ khác có thể sử dụng. Điểm rõ ràng nhất chính là cách lên dây và điều chỉnh đĩa chuông. Bằng cách loại bỏ chất liệu ở một hay cả hai đĩa chuông, họ có thể thay đổi được tần số của các nốt được tạo ra, và điều chỉnh nó sao cho thật hòa âm với nhau. Vẻ đẹp của chiếc đồng hồ đa chức năng này nằm ở việc không có hai chiếc đồng hồ đếm phút nào có âm thanh giống nhau; mỗi chiếc đều có một dấu ấn âm thanh riêng biệt nhờ vào tay nghề và đôi tai của những người tạo ra nó.