ĐỒNG HỒ KHẢM TRAI LÀ GÌ? QUY TRÌNH CHẾ TÁC MẶT SỐ KHẢM TRAI TRÊN ĐỒNG HỒ
1. Khảm trai là chất liệu gì?
Khảm trai hay còn gọi là xà cừ, là một lớp vật liệu lấp lánh tạo thành lớp lót vỏ của nhiều loại nhuyễn thể, thường có nguồn gốc từ ngọc trai và bào ngư và được sử dụng rộng rãi làm nguyên liệu chế tác nên đồ trang sức, đồ đùng cũng như nhạc cụ. Khảm trai có nhiều màu sắc tự nhiên, song thường được tẩy trắng và nhuộm màu phục vụ cho việc trang trí.
Nhiều nền văn hoá sớm sử dụng nó rộng rãi trong đồ trang sức và nó đã được đánh giá cao. Mặc dù không nổi tiếng như xưa, nhưng nhiều nền văn hoá hiện đại vẫn đánh giá cao vẻ đẹp của lớp khảm trai để sử dụng trong nhiều lĩnh vực. Không chỉ vậy, lớp vỏ này còn được nhiều nhà khoa học quan tâm không chỉ bởi sức mạnh và độ bền của nó, mà còn phục vụ việc nghiên cứu. Độ dày và cấu trúc của các lớp vỏ được tiết ra bởi nhuyễn thể biển phụ thuộc vào nhiệt độ và áp suất nước. Do đó có thể thu được thông tin có giá trị về các điều kiện trong quá khứ từ nghiên cứu vật liệu hóa thạch.
Tại Việt Nam, đây còn là một truyền thống có lịch sử lâu đời và đến nay vẫn được ưa chuộng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực trang trí, thiết kế như: đồ trang sức, khuy áo, đũa, bàn, ghế, giường, sập, tủ, bình phong, tranh treo tường… Có thể thấy ở những vật dụng, đồ dùng này khi sử dụng kỹ thuật khảm trai để trang trí đã giúp chúng trông bắt mắt, đẹp và nổi bật hơn hẳn. Chính vì vậy bề mặt khảm trai trở thành điểm nhấn đắt giá, cuốn hút được sử dụng đến ngày nay.
2. Quy trình chế tác mặt số khảm trai trên đồng hồ
Giai đoạn đầu tiên là khâu lựa chọn vỏ. Loại vỏ ốc Pteria Margaritifera hiếm hoi đến từ nước Úc được xem là một trong những nguồn nguyên liệu tốt nhất. Trên thực tế để lấy được lớp vỏ tách ra khỏi các bộ phận bên trong là một quá trình phức tạp, cần đến sự khéo léo, tỉ mẩn, bởi nó có thể bị chẻ và nứt. Các nhà sản xuất đồng hồ chuyên nghiệp của Thụy Sỹ đã phát triển một cách để cắt mỏng khoảng trống tròn hoàn hảo của chất bằng máy tính điều khiển số (CNC), sau đó phần còn lại là quá trình thủ công.
Vỏ khảm trai được hình thành bởi sự kết hợp giữa khoáng chất bao gồm canxi cacbonat được bí mật bởi hàu và nhuyễn thể để bảo vệ vỏ khỏi ký sinh trùng và vật lạ. Nếu một vật lạ xuất hiện trong vỏ, nhuyễn thể tiết ra lớp trên lớp xà cừ, cuối cùng tạo ra một viên ngọc trai. Tuy nhiên, cái đáng quan tâm là lớp vỏ mà ngày nay được sử dụng rộng rãi để làm mặt đồng hồ khảm trai. Chất Aragonit có trong vỏ trai có đặc tính rất giòn, nhưng kết hợp với protein nó tạo thành một loại vật liệu linh hoạt, mạnh mẽ có thể chịu được những va đập nhỏ. Các aragonite đem lại độ cứng tương đối cho vật liệu, kết hợp cùng protein tạo độ mềm ngăn ngừa giảm thiểu các vết nứt xuất hiện trên bề mặt vỏ. Kết quả của sự kết hợp này đã tạo ra một sản phẩm tự nhiên bền và mang giá trị thẩm mỹ cao. Vỏ khảm trai có độ cứng khoảng 3,5 trên thang Moh. Đây là mức khá thấp so với đá quý và hầu hết các kim loại. Mặc dù tính mềm dẻo tương đối giúp dễ dàng uốn nắn và cắt thành hình dạng, nhưng nó cũng có nghĩa là vật liệu xà cừ có thể dễ bị xước bởi các đồ trang sức khác. Tính năng đặc biệt nhất của nó là ánh kim. Nghĩa là nó sẽ thay đổi màu sắc khi nhìn từ góc độ khác nhau. Hơn nữa, loại vật liệu này còn được biết đến với khả năng phục hồi cao, nguyên liệu có sẵn, vì thế được các nhà chế tác tìm kiếm, sử dụng mang lại giá trị thương mại cao.
Lợi dụng những ưu điểm, cùng giá trị thẩm mỹ của lớp vỏ trai, các nhà chế tác đã biến nó trở thành một vật liệu tạo nên mặt đồng hồ khảm trai nổi bật, sang trọng. Mặt số có thể trông như một bóng mát của màu xanh lá cây từ một góc và màu ngọc bích từ một màu khác. Đó là vẻ đẹp của vật liệu này khiến nó trở nên hấp dẫn. Để tạo nên mặt đồng hồ khảm trai phải cần đến sự tinh tế, khéo léo, kết hợp quy trình thủ công vô cùng tỉ mẩn dưới bàn tay của những người thợ tay nghề cao. Bởi nó là vật liệu đặc biệt mỏng và giòn, trong khi phía trên là những chuyển động của trục quay, kim khá liên tục. Tùy thuộc vào thiết kế đặc biệt của đồng hồ và các tính năng khác nhau xuất hiện trên mặt số sẽ tiêu tốn thời gian chế tác dài, ngắn khác nhau. Song điểm trung bình là nó phải trải qua 10 bước quan trọng và kéo dài từ 4 - 6 tuần. Các khía cạnh quan trọng nhất của việc tạo ra một mặt số khảm trai là lựa chọn vỏ chuẩn. Sau đó, vỏ được nghiền và gia công thành các tấm mỏng 0,2 mm. Từ đó, các hình tròn được cắt theo đường kính khác nhau để sử dụng tạo nên mặt đồng hồ. Màu sắc mặt cũng có thể được thay đổi thông qua việc sử dụng lớp sơn, đánh bóng vân hoặc kỹ thuật lacquering. Tuy nhiên, yêu cầu cần đảm bảo là phải giữ lại được vẻ đẹp sáng bóng vốn có của chất liệu.
Thông thường mặt khảm trai được sử dụng phổ biến trên mặt đồng hồ đeo tay nữ, số ít đồng hồ đeo tay nam vẫn được tô điểm nhằm toát lên vẻ lịch lãm, sang trọng mà thương hiệu muốn thể hiện. Dù hiện nay có nhiều kỹ thuật chế tác mặt số hiện đại, tinh xảo hơn, song mặt đồng hồ khảm trai vẫn được rất nhiều người yêu thích, đặc biệt là nữ giới. Và nếu bạn muốn sở hữu một chiếc đồng hồ mặt khảm trai sáng bóng, cảm giác thú vị khi nhìn thấy những màu sắc khác nhau từ mọi góc độ thì hãy ghé Duy Anh Watch ngay nhé.
