Thung lũng Vallée de Joux, Thụy Sĩ - nơi lưu giữ nghệ thuật chế tác đồng hồ

Mặc dù sự ra đời của đồng hồ xa xỉ thường gắn liền với Geneva và Basel, cái nôi của ngành chế tạo đồng hồ Thụy Sĩ lại nằm sâu trong dãy núi Jura của Thụy Sĩ. Từ năm 1748, Vallée de Joux xứng đã sản xuất ra những thương hiệu đồng hồ nổi tiếng thế giới, bao gồm Audemars Piguet, Jaeger-LeCoultre và David Candaux.

Cách Geneva một giờ lái xe, thung lũng Vallée de Joux với 26 trang trại đồng hồ truyền thống nằm rải rác trên sườn đồi, nơi những người thợ đồng hồ từng dành nhiều mùa đông dài để hoàn thiện những chiếc đồng hồ đeo tay. Hầu hết các trang trại sản xuất đồng hồ này không còn hoạt động nữa, biến đổi khí hậu và cuộc cách mạng công nghiệp đã buộc các doanh nghiệp gia đình phải di dời đến các nhà máy lớn hơn trong thành phố nhưng di sản trị giá hàng triệu đô la của họ chứng minh rằng một nghề thủ công chậm chạp có thể theo kịp trong một thế giới công nghệ cao.

“Đồng hồ không chỉ là một đồ vật. Mọi người đặt cả trái tim vào những gì họ làm. Nó mang một chút tâm hồn”, Nathalie Veysset, một chiến lược gia về đồng hồ làm việc với thợ chế tác đồng hồ bậc thầy David Candaux, cho biết. 

Nhờ sự gia tăng của các blog chuyên dụng, người có sức ảnh hưởng, câu lạc bộ và doanh số bán đồng hồ cũ, ngành công nghiệp đồng hồ Thụy Sĩ đã phá vỡ kỷ lục vào năm 2022, với kim ngạch xuất khẩu tăng lên mức cao kỷ lục mọi thời đại là 27,5 tỷ đô la, do làn sóng chi tiêu xa xỉ trong đại dịch.

Nhiều thương hiệu hàng đầu của thung lũng đã mở cửa đón những người yêu thích đồng hồ từ khắp nơi trên thế giới.

Nơi khai sinh ra nghề làm đồng hồ

Bên trong trang trại đồng hồ thế kỷ 19 được phục chế của Olivier Piguet là một kho tàng đồng hồ, với đồng hồ bỏ túi và đồng hồ đeo tay, và các ngăn kéo chứa đầy những chiếc kim mảnh khảnh, mặt kính được đánh bóng và dây đeo bằng da cứng. Tại đây, tại Trung tâm khởi nghiệp đồng hồ, du khách có thể dành một cuối tuần để trải nghiệm nghệ thuật chế tác đồng hồ. Học viên sẽ ngồi trên ghế, tỉ mỉ tháo rời, tra dầu và lắp ráp lại những chiếc đồng hồ cơ bản.

Piguet, một thợ làm đồng hồ thế hệ thứ 10, cho biết gia đình ông là một trong số nhiều người Huguenot hoặc Tin lành bị đàn áp đã chạy trốn khỏi Pháp đến Thụy Sĩ vào giữa những năm 1500 trong Chiến tranh tôn giáo của Pháp. Nhiều người tị nạn chuyển đến dãy núi Jura làm nông dân. Trong khi đó, những người khác đã là thợ làm đồng hồ lành nghề, và rồi họ đến thành phố Geneva, biến đổi ngành công nghiệp sản xuất đồng hồ của Thụy Sĩ. 

Kể từ năm 2020, nghề thủ công chế tác đồng hồ cơ và cơ khí nghệ thuật đã được UNESCO ghi vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Đến thế kỷ 17, với sự ra đời của công nghiệp hóa, những người nông dân trong thung lũng sẽ gửi những thành viên trẻ trong gia đình đến Geneva để học nghề chế tạo đồng hồ nhằm kiếm thêm thu nhập trong mùa đông khắc nghiệt của vùng. Do đó, những ngôi nhà của người nông dân dần thay đổi để phù hợp với cuộc sống kép của họ. Để tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, họ mở mặt tiền và thêm mái nhà để lắp những ô cửa sổ lớn đón ánh nắng mặt trời vào mùa đông. 

Với sự độc quyền về tài nguyên thiên nhiên như hồ nước chảy trên núi cao, các mỏ sắt giàu có và long đởm, một loại cây bản địa giòn vẫn được sử dụng với bột kim cương để tạo độ bóng cho đồng hồ, nghề chế tác đồng hồ phát triển nhanh chóng và thịnh vượng ở thung lũng đồng hồ Vallée de Joux.

Khám phá 200 năm đổi mới

Cách Piguet chưa đầy ba dặm là xưởng chế tác chuyển thành bảo tàng của Audemars Piguet tại Le Brassus, một ngôi làng ở trung tâm Vallée de Joux. Được thiết kế như một “bảo tàng sống”, du khách có thể ngắm nhìn những người thợ đồng hồ mặc áo khoác trắng tinh đang làm việc sau tấm kính, đầu cúi xuống và tập trung nhìn vào kính lúp. Với những chiếc đồng hồ phức tạp nhất cần tối thiểu 648 bộ phận, một thợ đồng hồ có thể mất sáu tháng để hoàn thiện một chiếc từ A đến Z.

Bộ sưu tập của thương hiệu này có hơn 300 chiếc đồng hồ, từ những món đồ trang sức cầu kỳ được thiết kế để che đi những chiếc đồng hồ nhỏ xíu cho đến những sản phẩm mới lạ ra mắt trong sự hợp tác với Marvel vào năm 2021, nơi những chiếc đồng hồ Black Panther đính đá quý có giá hơn 5 triệu đô la một chiếc. 

Du khách có thể kết hợp chuyến tham quan bảo tàng với kỳ nghỉ tại Hôtel des Horlogers mới khai trương, nơi có 50 phòng và suite với tầm nhìn toàn cảnh khu rừng Risoud thanh bình và thư viện chứa đầy sách về chế tạo đồng hồ.

Cách đó vài dặm tại Le Sentier, bảo tàng Espace Horloger sử dụng các cuộc triển lãm tương tác để làm nổi bật cách chế tạo đồng hồ đến với khu vực này và những thách thức mà ngành công nghiệp này phải đối mặt, từ toàn cầu hóa đến việc tìm nguồn cung ứng vật liệu quý. Ví dụ, việc phát hiện ra công nghệ thạch anh vào những năm 1970 và 1980 đã làm rung chuyển toàn bộ ngành thương mại. Số lượng các công ty đồng hồ Thụy Sĩ đã giảm mạnh từ 1.600 xuống còn 600, gây ra sự tính toán cho một nghề thủ công được bao bọc trong di sản. 

Gần đó, Jaeger-LeCoultre được thành lập tại khu vực này vào năm 1833, tổ chức các tour du lịch, hội thảo và lớp học nâng cao, bao gồm “Giới thiệu về chế tạo đồng hồ”, nơi những người tham gia mặc áo khoác thợ đồng hồ màu trắng và tự tay chế tạo đồng hồ của riêng họ. Mặc dù tên tuổi của Audemars Piguet và Jaeger-LeCoultre vẫn nằm trong số những công ty có uy tín nhất trong khu vực, thung lũng Vallée de Joux có khoảng 30 công ty trong lĩnh vực chế tạo đồng hồ.

Cách Le Sentier khoảng một giờ lái xe về phía bắc, du khách có thể khám phá trung tâm chế tạo đồng hồ lịch sử của La Chaux-de-Fonds, nơi có Girard-Perregaux và Greubel Forsey, cùng nhiều thương hiệu khác. Bảo tàng Musée International d'Horlogerie của thị trấn là một trong những bảo tàng đồng hồ lớn nhất thế giới, lưu giữ hơn 4.500 hiện vật dành riêng cho lịch sử đo thời gian, cũng như các khía cạnh kỹ thuật, nghệ thuật, xã hội và kinh tế của ngành chế tạo đồng hồ.

6 bảo tàng phải ghé thăm dành cho những người đam mê đồng hồ